افسردگي بعد از زايمان چيست؟
بچه‌دار شدن برای تمام زنان، حادثه‌ای شگرف، مهیج، رعب‌انگیز، لذت‌بخش و بهت‌آور است.بعد از زایمان، احتمال وقوع اختلالات روانی متعددی وجود دارد.
عوامل سهیم در این وقایع: تغییرات هورمونی، تجربه ناموفق از زایمان، احساس ناتوانی از بچه‌دار شدن برای همیشه، سطح رضایت شما از زندگی زناشویی، زایمان بچه‌ای با کمبودهای فراوان، عدم حمایت اجتماعی، بی‌رمقی یا سابقه خانوادگی افسردگی پس از زایمان.
علائم بالینی بیماری
- احساس غمگینی ، ناامیدی و دلتنگی
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- بی‌انرژی بودن؛ خستگی
- کندی در تکلم و تفکر
- بروز مکرر سردرد و سایر ناراحتیهای فیزیکی
- سردرگمی درباره توانایی بهبود زندگی
- فقدان پیوند عاطفی بین مادر و کودک ، که برای هر دو زیان‌آور است.
دلایل بروز بیماری
علت این اختلال انطباق روان شناختی لازم پس از تولد ،کمبود خواب و مراقبت از نوازد می‌باشد. البته این احتمال هم وجود دارد که افسردگی پس از زایمان ناشی از تغییرات هورمونی باشد ، که بر حالات روحی روانی فرد تأثیر گذارند.حتی اگر نوزاد فرزند اول نباشد ، این استرس‌های فیزیکی و روانی معمولاً با استراحت ناکافی تا هنگام ثبات یافتن نیازهای معمول کودک همراه است ، بنابراین خستگی و افسردگی. استرس، کمبود خواب ، تغذیه نامطلوب حمایت نشدن مادر از طرف همسر و سابقه ی اختلالات روانی قبلی در مادر از عوامل تشدید کننده ی بیماری می باشند.
پژمردگی روانی
شما که تا حالا مسوولیت‌های آسان و راحتی داشتید ، با مشاهده مسوولیت‌های جدیدی که به سبب مادر شدن پیش‌روی شما قرار می‌گیرند ، ممکن است احساس بی‌کفایتی و ناتوانی کنید.در 80 درصد زنانی که برای نخستین بار بچه‌دار می‌شوند نوعی افسردگی خفیف با ماهیت خوش خیم مشاهده می‌گردد. معمولا چند روز تا چند هفته بعد از زایمان رخ می‌دهد. عموما خود به خود بهبود می‌یابد و در عرض چند هفته به طور کامل و بدون درمان برطرف میشود. در طول این مدت، ممکن است شما دچار احساساتی مثل غم و اندوه ، خشم ، اضطراب ، زودرنجی و ناتوانی شوید . این مادران بی‌تجربه بدون هیچ دلیل روشنی یک مرتبه زیر گریه می‌زنند ، برخی از مادران گه گاه دچار افکار منفی نسبت به فرزند خود می‌شوند و این موضوع را این گونه تفسیر می‌کنند که حتما مادر بدی هستند. این مشکل معمولاً از روز سوم بعد از زایمان شروع می شود (یعنی زمانی که زن، زایمان کرده است و از بیمارستان به منزل بر می گردد) و تا روز پنجم به اوج می رسد و بعد از آن به تدریج کاهش می یابد و تا روز دهم رفع می شود و بیمار بهبود پیدا می کند.
75 درصد این بیماران تا روز دهم بعداز زایمان کاملاً بهبود می یابند، ولی علایم در 25 درصد آن ها ادامه می یابد و تبدیل به مشکل جدی تری به نام افسردگی بعد از زایمان می شود.
درمان
- به اندازه کافی استراحت کنید،غذای مقوی بخورید، ورزش را فراموش نکنید، رفت و آمد داشته باشيد.
- درمان شامل کمک به مادر در مراقبت از نوزاد و حمایتهای روانی از مادر مي باشد.به ويژه كه اين حمايت از جانب همسر باشد.
- براي بهبود افسردگي همسران با او صحبت كنيد.
- احساس ضعف بدنی ، محدودیت ، گریه کردن به ویژه هنگام خواباندن و شیر دادن نوزاد ، بي اشتهايي ، اختلال در خواب و استراحت ، عصبانيت و كلافگي ، كاهش آستانه تحريك پذيري ، بيقراري ، نگراني و دلشوره و احساس تنهايي تغییرات بدنی و رفتاری هستند که بر شدت افسردگی در مادران می افزایند.
به همين دليل شما به عنوان پدر بايد وقتي را براي همسر خود كه به تازگي حس مادر شدن را تجربه كرده بگذاريد و از او بخواهيد كه در مورد احساساتش با شما صحبت كند.
در تمیز کردن و نگه داری نوزاد یاور همسر خود باشید.
در بسياري از مواقع همسرتان به دليل ضعف نمي تواند تمام فعاليت ها را به تنهايي انجام دهد، به همين دليل توصيه مي شود كارهايي را كه نيازي به خود مادر نيست، شما به عهده بگيريد تا از خستگي او كاسته شود و اين امر به بهبودش كمك مي كند
رفتار با فرزند اول وقتی فرزند دوم به دنیا می آید:
1) برنامه ای ترتیب دهید كه فرزند اولتان اوقات زیادی را با پدرش تنها باشد.
۲) كتابهای مربوط به اطفال شیرخواره و كوچك را برای فرزندتان بخوانید.
3) فرزند اولتان را تشویق كنید كه رابطه ملایم و خوبی با بچه جدید برقرار كند.
4) بگذارید كه فـــــرزند اولتان یك بچه باقی بماند و دوران خوش و خاطره انگیـــز خردسالی اش حفظ شود. علیرغم این حقیقت كه فرزند اولتان تبدیل به خواهر یا برادر بزرگتر میشود ، او را از فعالیتهای مختص دوران خردسالی اش محروم نكنید و نشاط وسرخوشی مختص آن زمان را از او نگیرید. اگر هنوز از پوشك استفاده میكند، بگذارید اوضاع به همان روال پیش برود و اگر به او شیر میدهید آنرا قطع نكنید.چرا كه او هنوز خودش یك بچه است و نیازهای خاص خودش را دارد! انتظار این را داشته باشید كه او دوست داشته باشد مثل سابق در آغوش گرفته شود و از گرمای تن شما و زمزمه ها و راز و نیازهایی كه زیر گوشش نجوا میكردید، برخوردار شود.
5) خودتان را آماده مواجهه با بداخلاقی ها، عصبانیت ها، تندخویی ها، بی حوصلگی ها و ترشرویی های او كنید. اگرفرزند اولتان نق نقوتر ، بداخلاق تر و وابسته تر از همیشه به نظر رسید ، غافلگیر و شوكه نشوید.
6) به او یادآوری كنید كه زمانی خودش هم یك طفل شیرخواره و كوچك بود.
7) چند اسباب بازی ویژه و مخصوص برایش بخرید. خریدن اسباب بازی های جدید برای فرزند اولتان هم مفید و سودمند واقع خواهد شد. چرا كه وقتی فرزند دومتان به دنیا می آید و دنیای توجه و هدایا معطوف او می شود ، فرزند اولتان چیزهایی برای خودش خواهد داشت كه سرش با آنها گرم باشد و به خواهر یا برادر كوچكش حسادت نكند.
8) به او مزایای خواهر یا برادر بزرگتر بودن را نشان دهید
فرزند اولتان را درگیر فعالیت هایی كنید كه قادر به انجامشان است و می تواند او را از بچه تازه متولد شده مجزا كند ، و به این ترتیب این پیام را به او برسانید كه چون دیگر یك طفل كوچك نیست ، می تواند كارهای خاصی را انجام دهد.
پژوهشگران و محققان مسایل خانوادگی ، پیدایش این تغییر و تحولات در زندگی روزمره اعضای خانواده را تنش زاترین حالت ممكن معرفی كرده اند. پس اگر فرزندان نوپا و كوچك تان در خلال این چارچوب زمانی ، تا حدی سیر قهقرایی را طی كنند ، نبایستی نگران شوید و باید آن را امری طبیعی بدانید كه بسیار موقتی ، گذرا و زود گذر است.