اهميت تغذيه نوزاد با شير مادر:
همانگونه كه مي دانيد شير مادر بهترين غذا براي نوزاد محسوب مي شود و فوايد زيادي براي نوزاد و مادر دارد. تغذيه با شير مادر منجر به بهبود سطح ايمني بدن شيرخوار در برابر ابتلا به عفونت هاي حاد تنفسي ، عفونت گوش و اسهال مي شود و مي تواند خطر بروز برخي بيماريها را در آينده كودك كاهش دهد. به علاوه به بازگشت وزن مادر به وزن قبل از بارداري كمك كرده و موجب كاهش خطر ابتلاي او به برخي انواع بيماريها در آينده مي شود.
تغذيه صحيح در دوران شيردهي:
تداوم تغذيه با شير مادر مستلزم مصرف مواد غذايي مقوي و مغذي توسط مادر است. تغذيه مناسب مادر در اين دوران علاوه بر تأمين مواد مغذي مورد نياز شيرخوار ، به حفظ ذخاير بدن مادر و در نتيجه سلامت او كمك مي كند.
در دوران شيردهي بدن مادر روزانه حدود 500 كالري بيشتر از دوران قبل از بارداري به انرژي نياز دارد كه حدود 100-150 كالري آن از ذخاير چربي ايجاد شده در دوران بارداري، تأمين خواهد شد. بايد توجه داشت كه دريافت كم انرژي منجر به كاهش توليد شير مادر مي شود. البته بايد توجه داشت كه با شروع غذاي كمكي، دفعات شيردهي كاهش يافته و نياز مادر به مواد مغذي تعديل مي شود.
در دوران شيردهي حتماً به موارد زير توجه نماييد:
- مكيدن سينه مادر توسط نوزاد و تغذيه مكرر نوزاد با شير مادر منجر به افزايش توليد شير خواهد شد.
- از مهمترين دلايل كاهش توليد شير، خستگي و كم خوابي مادر است. پس سعي كنيد به اندازه كافي در طول روز بخوابيد و حتماً از اطرافيان براي انجام كارها كمك بگيريد.
- حتماً در برنامه غذايي خود تنوع و تعادل را رعايت كرده و از همه گروه هاي غذايي مطابق هرم راهنماي غذايي دوران شيردهي استفاده نماييد.
معرفي گروه هاي غذايي:
يك واحد نان و غلات يعني: يك كف دست بدون انگشت (معادل 30 گرم) انواع نان يا 4 كف دست نان لواش يا نصف ليوان برنج يا ماكاروني پخته
يك واحد سبزي يعني: 1 ليوان سبزي خام خرد شده يا يك عدد سيب زميني يا پياز يا گوجه فرنگي يا خيار متوسط
يك واحد ميوه يعني: يك عدد ميوه متوسط يا سه چهارم ليوان آب ميوه طبيعي يا نصف ليوان ميوه هاي ريز مانند توت يا يك چهارم ليوان ميوه هاي خشك
يك واحد لبنيات يعني: يك ليوان شير يا يك ليوان ماست كم چربي يا 45 تا 60 گرم پنير يا دو ليوان دوغ
يك واحد گوشت يعني: 60 گرم گوشت لخم پخته شده يا نصف ران مرغ متوسط يا دو عدد تخم مرغ يا نصف ليوان حبوبات پخته يا يك سوم ليوان انواع مغزها (گردو، فندق، بادام، پسته، تخمه و…)
نكته مهم: ميزان نياز شما به هر يك از گروه هاي غذايي توسط متخصص تغذيه مشخص خواهد شد.
نكات مهم تغذيه اي:
- افزايش مصرف مايعات منجر به افزايش توليد شير مادر نمي شود ولي كم آبي براي بدن مادر مضر است. پس سعي كنيد روزانه 8-10 ليوان آب و مايعات (شامل آبميوه هاي طبيعي، شير، دوغ كم نمك و بدون گاز و چاي بسيار كمرنگ) بنوشيد.
- از نوشيدن الكل خودداري كنيد.
- از نوشيدن چاي پررنگ، كوكاكولا، قهوه و ساير نوشيدني هاي كافئين دار خودداري كنيد زيرا منجر به تحريك پذيري، كم خوابي و بي اشتهايي شيرخوار شما مي شود.
- براي تأمين ويتامين D كافي در شير حتماً روزانه 20 دقيقه با پوشش كم در معرض نور خورشيد قرار بگيريد.
- جهت تأمين يد مورد نياز شيرخوار، حتماً از نمك يد دار تصفيه شده به ميزان متعادل در برنامه غذايي خود استفاده كنيد و توجه داشته باشيد كه نمك يد دار بايد در ظروف در بسته و دور از نور نگه داري شده و بهتر است درانتهاي پخت به غذا اضافه شود.
- مصرف مكمل آهن را تا سه ماه بعد از زايمان ادامه دهيد.
- مصرف بعضي از مواد غذايي مانند سير، پياز، كلم، تربچه، غذاهاي پرادويه و پر چاشني روي طعم شير اثر گذاشته و ممكن است منجر به كاهش تمايل نوزاد به شير خوردن گردد. در صورت مشاهده اين حالت از مصرف اين مواد خودداري نماييد.
- مصرف برخي مواد غذايي (مثل سير، پياز، حبوبات، كلم، شلغم، آلو، هندوانه و برخي سبزيجات) توسط مادر ممكن است منجر به دردهاي شكمي و قولنج در شيرخوار گردد. در صورت بروز نفخ و دردهاي شكمي تا 24 ساعت بعد از مصرف اين مواد در شيرخوار، از مصرف آنها خودداري نماييد.
نكته مهم:
كاهش وزن بعد از زايمان بايد به صورت تدريجي صورت بگيرد تا بر ميزان توليد شير مادر تأثير نگذارد. مناسب ترين روش كاهش وزن در اين دوران داشتن فعاليت بدني متعادل و استفاده از برنامه غذايي صحيح زير نظر متخصص تغذيه است.